Trombolyse ‘Geen tijd te verliezen’

Getroffen worden door een beroerte, ook wel CVA genoemd: ieder jaar overkomt het in Nederland zo’n 47.000 mensen; meer dan 125 mensen per dag. Vaak is de oorzaak een bloedstolsel dat een bloedvat in het hoofd afsluit. Het achterliggende weefsel kan dan afsterven (infarct). Gelukkig kunnen veel patiënten geholpen worden door middel van een zogenaamde ‘trombolyse’. Tegenwoordig wordt in Zuyderland Medisch Centrum Heerlen ook een ingenieuze nieuwe behandelmethode toegepast. Maar het heeft allemaal weinig zin als de patiënt niet meteen naar de Spoedeisende Hulp wordt gebracht.

Uit een onderzoek op de locatie Sittard-Geleen bleek dat zo’n 30% van de getroffen patiënten niet op tijd in het ziekenhuis is voor behandeling. Dr. Tobien Schreuder, neuroloog op locatie Heerlen, benadrukt dit ook. Ze kan het niet vaak genoeg zeggen: ‘Hoe sneller, hoe beter! Vertoont iemand één of meerdere symptomen van een beroerte? Bel direct 112.’ Om een beroerte te herkennen is een speciale test bedacht, de FAST-test (zie kader). Deze test kan iedereen eenvoudig en snel doen: van mensen op straat tot de assistente van de huisarts. ‘Als patiënten sneller komen is echt winst te behalen,’ benadrukt de neuroloog.

Wat is trombolyse?
Bij een herseninfarct (niet te verwarren met een hersenbloeding) kan het stolsel, dat een bloedvat in het hoofd afsluit, opgelost worden. Via een infuus wordt een soort oplosmiddel ingebracht, waardoor de doorstroming hersteld wordt. Deze behandeling heet trombolyse. Iedereen krijgt eerst een CT-scan om na te gaan of er werkelijk sprake is van een herseninfarct. Indien trombolyse mogelijk is, wordt de behandeling zo snel mogelijk gestart, waarna de patiënt overgebracht wordt naar de Brain Care Unit (BCU).

Al 1000 keer trombolyse
Op de locatie Heerlen is de trombolyse in augustus van dit jaar voor de duizendste keer toegepast. ‘Trombolyse werkt niet bij iedereen,’ geeft Schreuder aan. ‘Binnen één uur na het infarct werkt de behandeling nog bij relatief veel mensen. Na drie uur is dat slechts bij één op de zeven patiënten het geval. Na viereneenhalf uur helpt trombolyse niet meer.’

‘De kurkentrekker’
In Zuyderland, locatie Heerlen, wordt sinds enige tijd een nieuwe behandelmethode toegepast om een stolsel te lijf te gaan: de zogenaamde ‘endovasculaire behandeling’. Dit lijkt een moeilijke term, maar Tobien Schreuder gebruikt de beeldspraak van een kurkentrekker om de ingreep uit te leggen: ‘Via de lies wordt een slang in het bloedvat gebracht, die via de aorta naar de halsvaten gaat. Daar schuift de arts een dunne katheter uit de slang richting het stolsel in de geblokkeerde hersenslagader. Middenin het stolsel ontvouwt zich een stent (soort buisje). Als het stolsel zich aan de stent bindt, trekt de arts voorzichtig de katheter en daarmee ook de prop naar buiten.’

‘Als patiënten sneller komen, is echt winst te behalen’

Fast staat voor: Face, Arm, Speech en Time en zou kunnen worden vertaald naar GAST: Gezicht, Arm, Spraak en Tijd.

• Face (gezicht) Vraag de persoon om te lachen of de tanden te laten zien. Let op of de mond scheef staat en een mondhoek naar beneden hangt.
• Arm (arm) Vraag de persoon om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken en de binnenzijde van de handen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of rondzwalkt.
• Speech (spraak) Vraag aan de persoon of aan de familieleden of er veranderingen zijn in het spreken (onduidelijk spreken of niet meer uit de woorden kunnen komen).
• Time (tijd)
• Stel vast hoe laat de klachten bij de persoon zijn begonnen. Dit is van belang voor de behandeling. Bel direct de huisarts of 112. Kijk voor meer info ook op www.hartstichting.nl   

‘Volledig herstel na beroerte is mogelijk, maar alleen als snel wordt gehandeld’