Aandacht geven aan de mens, niet aan de ziekte
‘Heel rustgevend. Ik heb mezelf weer terug.’ En: ’Ongelofelijk! Normaal kan ik niks verdragen aan mijn voetzolen, maar nu mocht het uren doorgaan.’ Het zijn nog maar twee reacties van patiënten met kanker die op de verpleegafdeling Oost 53 in Zuyderland Medisch Centrum Sittard-Geleen een massage van handen en voeten kregen. Zes vrijwilligers bieden deze aanvullende zorg, die het ‘welbevinden’ van de patiënten kan bevorderen. Als uit de wetenschappelijke studie die er aan gekoppeld is blijkt dat dit inderdaad het geval is, kunnen de massages in de toekomst een vaste plek in Zuyderland krijgen.
Verpleegkundige Miriam Bastiaens van afdeling Oost 53 en haar collega Marjan Janssen merkten een paar jaar geleden in de praktijk hoe fijn hun patiënten op de verpleegafdeling oncologie het vonden om op een ontspannende manier aan hun handen aangeraakt te worden. ‘Maar omdat de werkdruk voor verpleegkundigen erg hoog is tegenwoordig, konden we daar zelf niet echt mee aan de slag.’ Dus toen Irene Weijers, gespecialiseerd in massage bij kankerpatiënten, zich aandiende, kwam dit als geroepen.
Effect aantonen
Onder leiding van chirurg dr. Jan Stoot werd een wetenschappelijke studie opgezet. Deze studie moet het effect aantonen van hand- en voetmassage bij kankerpatiënten die een maag- of darmoperatie hebben gehad. Irene: ‘Voor andere patiëntengroepen is in het buitenland het effect van herstelbevorderende en ondersteunende massages al aangetoond. Het algeheel welbevinden van patiënten verbetert en omdat het hormoon oxytocine vrijkomt, wordt het immuunsysteem versterkt. Maar ook het opheffen van stressfactoren maakt dat mensen anders om kunnen gaan met hun ziekte.’
Vijf dagen
Alle patiënten die voor een operatie wegens maag- of darmkanker worden opgenomen in Zuyderland, krijgen de vraag of ze mee willen werken aan deze studie (COMMIS trial). De computer selecteert vervolgens wie vijf dagen achter elkaar gratis twintig minuten gemasseerd wordt en wie niet (de controlegroep). In die vijf dagen vullen de deelnemers een paar keer een vragenlijst in. Hoofdvraag die de studie moet beantwoorden is: bevordert de massage het welbevinden van de patiënt? Miriam: ‘We vermoeden dat dat zo is, alleen al door de reacties van de patiënten. Maar door het wetenschappelijk aan te tonen, kunnen we dit aanbod straks hopelijk makkelijker verankeren in de zorg.’
Aandacht voor de mens
Irene: ‘We voeren de massages op een verantwoorde, veilige manier uit en werken in op het lichamelijke, geestelijke, emotionele en neurologische vlak. Dat maakt veel los bij de mensen, ook degenen die er aanvankelijk sceptisch tegenover staan of die het niet meer gewend zijn om liefdevol aangeraakt te worden. We geven aandacht aan de mens, niet aan de ziekte. Daar worden de meesten heel rustig van. Sommigen vallen in slaap. ‘In Hasselt is dit aanbod al veel meer ingeburgerd. Binnenkort gaan de verpleegkundigen van Oost 53 daar in het ziekenhuis kijken om inspiratie op te doen.’
