Diagnose schaamlipkanker

Een ander woord voor de uitwendige geslachtsorganen van de vrouw is de vulva. De uitwendige geslachtsorganen zijn de binnenste en buitenste schaamlippen, clitoris, ingang van de vagina en het gebied tussen de ingang van de vagina en de anus: het perineum.

Schaamlipkanker is een zeldzame vorm van huidkanker van de schaamlippen. Het heet ook wel vulvakanker, omdat het niet alleen op de schaamlippen, maar ook op andere delen van de uitwendige geslachtsorganen (vulva) kan ontstaan. Er zijn verschillende soorten schaamlipkanker. Het soort tumor hangt af van het type cellen waaruit deze is ontstaan.

De meest voorkomende soort schaamlipkanker ontstaat uit cellen van de bovenste laag van de opperhuid: de plaveiselcellen. Dit heet plaveiselcelcarcinoom. 70% van de patiënten met schaamlipkanker heeft deze vorm.

Andere, meer zeldzamere, vormen van schaamlipkanker zijn:

• basaalcelcarcinoom: ontstaat uit de onderste laag cellen van de opperhuid
• adenocarcinoom: ontstaat uit klierbuisjes van de vulva
• melanoom: ontstaat uit de pigmentcellen van de huid

Schaamlipkanker is een zeldzame vorm van kanker. Deze informatie gaat alleen over het plaveiselcelcarcinoom, omdat deze het meeste voorkomt.

Erfelijkheid

Voor zover nu bekend is schaamlipkanker niet erfelijk.

Schaamlipkanker is zichtbaar en voelbaar aan de buitenkant van het lichaam. Daardoor zou het mogelijk moeten zijn deze ziekte al in een vroeg stadium te ontdekken en te behandelen. Toch is dit niet altijd het geval.

In de eerste plaats omdat vrouwen het bezoek aan de huisarts nogal eens uitstellen. Zij ervaren jeuk, branderigheid en soms afscheiding, de eerste symptomen bij schaamlipkanker, niet meteen als ernstig. Daarnaast speelt schaamte over de plaats van de symptomen vaak ook een rol.

Bovendien komt schaamlipkanker weinig voor. De huisarts heeft meestal weinig ervaring met deze vorm van kanker. Hij of zij brengt de klachten daarom niet altijd in verband met schaamlipkanker.

De huisarts zal wel met schaamlipkanker rekening houden als je klachten hebt zoals:

• Aanhoudende pijn/branderig gevoel in de vulvastreek.
• Pijn of een branderig gevoel bij het plassen.
• Bloederige afscheiding.

Soms zijn deze klachten er niet en wordt de ziekte ontdekt door:

• Een voelbare zwelling.
• Een oppervlakkige verdikking.
• Een wondje in de vulvastreek.

Wilt u meer weten over symptomen bij schaamlipkanker dan verwijzen wij u naar kanker.nl

Er zijn 2 belangrijke risicofactoren voor het ontstaan van schaamlipkanker. Dit zijn Lichen Sclerosus van de Vulva (LSV) en Vulvaire Intra-epitheliale Neoplasie (VIN).

LSV

LSV is in principe een goedaardige aandoening. Symptomen kunnen zijn:

• Dunner of juist dikker worden van de huid van de schaamlippen.
• Verkleuring (lichter worden) van de huid.

De precieze oorzaak van LSV is onbekend.
De aandoening ontstaat meestal op latere leeftijd, boven de 60 jaar.
Bij ongeveer 5-10% van de patiënten met LSV die behandeld worden door een arts, kan schaamlipkanker ontstaan.

Is de diagnose LSV gesteld? Dan is het aan te raden om minimaal 1 x per jaar op controle te gaan bij een arts die gespecialiseerd is op dit gebied.

VIN

De oorzaak van VIN is een infectie met het Humaan Papilloma Virus (HPV).  Er bestaan ongeveer 100 typen van dit virus.  HPV’s kunnen via geslachtsgemeenschap worden overgebracht. Ongeveer 80% van de vrouwen krijgt ooit tijdens haar seksueel actieve leven een HPV-infectie.
Meestal ruimt het eigen afweersysteem van het lichaam dit soort virussen op. Maar soms ontsnapt het virus hieraan. Dan kan het de cellen van de vulva op zo’n manier veranderen dat het leidt tot schaamlipkanker.

De symptomen van VIN kunnen zijn:

• Donkere verkleuringen van de huid van de schaamlippen
• Verdikkingen van de huid
• Wratten

VIN komt vaker op jonge leeftijd voor, tussen de 30 en 40 jaar.
Bij ongeveer 20-30% van alle vrouwen die in Nederland schaamlipkanker krijgen is er een relatie met VIN (HPV).

Wilt u meer weten over risicofactoren van schaamlipkanker dan verwijzen wij u naar kanker.nl

Uw arts bespreekt uw ziektebeeld met een team van gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen. Dit heet een multidisciplinair overleg (MDO).
In MDO rondom baarmoederhalskanker werken alle specialisten op het gebied van baarmoederhalskanker samen.
Aan het MDO nemen deel:

• gynaecologen van Zuyderland MC en Maastricht UMC+
• medisch oncologen van Zuyderland MC en Maastricht UMC+
• een radiotherapeut van de Maastro clinic Maastricht
• een casemanager
• een radioloog (beeldonderzoek) en
• een patholoog (cel- en weefselonderzoek)

Samen bepalen zij een behandelplan.

Is bij u schaamlipkanker ontdekt, dan bespreekt uw behandelend arts met u welke mogelijkheden er zijn voor de behandeling.
Samen met de andere specialisten van het MDO wordt een behandelplan voor u opgesteld, hierbij gebruik makend van de landelijke richtlijnen.

Een behandelplan is maatwerk. Geef duidelijk aan wat uw wensen en verwachtingen zijn en laat u goed informeren over de behandelmogelijkheden zodat u samen met uw behandelend arts een weloverwogen besluit kunt nemen. Aan elk besluit zitten voor- en nadelen. Met uw vragen kunt u ook altijd terecht bij uw casemanager. De casemanager begeleidt u tijdens dit hele traject en kan u ook psychosociale ondersteuning bieden.

Mocht u besluiten af te zien van een behandeling dan wordt in samenspraak met u de zorg overgedragen aan de huisarts.